Kiedy następuje przedawnienie w sprawach frankowych?
Przedawnienie w kontekście kredytów frankowych jest niezwykle istotne dla wielu kredytobiorców. Zrozumienie mechanizmów prawnych regulujących przedawnienie roszczeń może zadecydować o powodzeniu w sporze z bankiem.
Czym jest przedawnienie w świetle prawa?
Instytucja przedawnienia, zdefiniowana w Kodeksie cywilnym, odgrywa istotną rolę w obrocie prawnym. Jej fundamentalnym skutkiem jest to, że po upływie ściśle określonego w przepisach czasu, dochodzenie roszczenia przed sądem staje się nieskuteczne. Można to obrazowo porównać do „terminu ważności” dla możliwości sądowego egzekwowania praw.
Początkiem tego okresu, czyli bieg terminu przedawnienia, jest moment, gdy roszczenie staje się wymagalne – czyli najwcześniejszy dzień, w którym wierzyciel mógł zażądać od dłużnika spełnienia świadczenia (zgodnie z art. 120 k.c.).
Jeśli uprawniony przegapi ten termin przedawnienia i nie podejmie odpowiednich kroków prawnych, jego roszczenie ulega przedawnieniu.
Choć formalnie nadal może on skierować sprawę do sądu, dłużnik może podnieść zarzut przedawnienia, co zazwyczaj prowadzi do oddalenia powództwa. Co kluczowe, przedawnieniu podlegają wyłącznie roszczenia majątkowe. Roszczenia niemajątkowe, co do zasady, nie ulegają temu procesowi.
Przedawnienie a kredyty frankowe – dlaczego to ważne?
W kontekście sporów dotyczących kredytów powiązanych z frankiem szwajcarskim (CHF), kwestia przedawnienia nabiera szczególnego znaczenia.
Chociaż panuje powszechne przekonanie o korzystnej dla kredytobiorców linii orzeczniczej polskich sądów, umożliwiającej wielu z nich unieważnienie umowy kredytowej lub odzyskanie nadpłaconych środków, nie można zapominać o ograniczeniach czasowych.
Zarówno roszczenia wobec banków, jak i potencjalne przedawnienie roszczeń banków wobec klientów (np. o zwrot kapitału po unieważnieniu umowy) podlegają właśnie instytucji przedawnienia. Zrozumienie jej zasad jest kluczowe dla skutecznego dochodzenia swoich roszczeń i oceny możliwości dochodzenia roszczeń.
Należy pamiętać, że biegu przedawnienia nie można ignorować.
Jakie roszczenia frankowiczów mogą się przedawnić? 2 główne rodzaje żądań kredytobiorców
W sprawach frankowych najczęściej spotykamy dwa główne rodzaje żądań kredytobiorców.
Pierwszym jest żądanie ustalenia przez sąd nieważności całej umowy kredytowej.
Drugim jest roszczenie o zwrot nienależnie pobranych przez bank środków, obejmujących spłacone raty (w części lub całości) oraz inne opłaty okołokredytowe.
Te dwa typy roszczeń różnią się nie tylko skutkami prawnymi, ale przede wszystkim charakterem. Ustalenie nieważności umowy jest roszczeniem niemajątkowym i zgodnie z zasadami Kodeksu cywilnego, nie ulega przedawnieniu.
Oznacza to, że sąd może stwierdzić nieważności umowy kredytowej niezależnie od tego, ile czasu upłynęło od jej zawarcia.
Natomiast roszczenie o zwrot pieniędzy (czyli roszczenie kredytobiorcy o charakterze pieniężnym) jest typowym roszczeniem majątkowym i to właśnie ono podlega rygorom przedawnienia. Roszczenia tego typu muszą być dochodzone w odpowiednim czasie.
Terminy przedawnienia roszczeń pieniężnych frankowiczów
Dla roszczeń majątkowych kredytobiorców – konsumentów (czyli większości „frankowiczów”) kluczowa jest data nowelizacji kodeksu cywilnego z 9 lipca 2018 roku. Przedawnienie roszczeń, które stały się wymagalne przed tą datą, następuje z upływem 10 lat.
Dla roszczeń wymagalnych po tej dacie, termin przedawnienia skrócono do 6 lat. Należy jednak pamiętać, że koniec terminu przedawnienia roszczeń przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. To ważna zasada dotycząca terminu przedawnienia roszczeń konsumenta.
Inne zasady obowiązują, jeśli kredytu frankowego użyto w związku z działalnością gospodarczą – wówczas termin przedawnienia wynosi tylko 3 lata. Co istotne, ten krótszy, 3-letni termin przedawnienia dotyczy również roszczeń banku wobec kredytobiorców, np. o zwrot wypłaconego kapitału po unieważnienie umowy.
Od kiedy liczyć bieg terminu przedawnienia roszczeń kredytu frankowego? Największe wyzwanie!
Ustalenie momentu, od którego należy liczyć bieg terminu przedawnienia roszczeń frankowiczów, czyli przedawnienie roszczeń frankowiczów, jest jedną z najbardziej skomplikowanych i dyskusyjnych kwestii. Przez lata interpretacje były różne.
Przełomowe okazało się orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), w tym wyrok TSUE z 10 czerwca 2021 roku (choć istotne są też inne orzeczenia TSUE), który wskazał, że bieg terminu przedawnienia nie może się rozpocząć, dopóki konsument nie dowiedział się o wadliwości (abuzywności) warunków w swojej umowie, czyli o wadliwości umowy.
Innymi słowy, termin przedawnienia liczy się od chwili, gdy kredytobiorca dowiedział się o istnieniu w umowie niedozwolonych klauzul i o prawie do wystąpienia z roszczeniem. W praktyce ustalenie tego momentu bywa trudne.
Sądy często przyjmują, że świadomość ta powstaje np. w momencie złożenie reklamacji do banku lub podjęcia innych działań prawnych świadczących o wiedzy na temat wadliwości swojej umowy. Niektórzy prawnicy sugerowali jako punkt startowy datę głośnego wyroku TSUE w sprawie Dziubak (3 października 2019 r.), jednak jest to pogląd budzący kontrowersje i ostatecznie moment rozpoczęcia biegu przedawnienia jest badany indywidualnie w każdej sprawie.
Zrozumienie, kiedy zaczyna biec termin przedawnienia roszczeń kredytobiorcy jest fundamentalne. Podejmowane są również działania w celu przerwania biegu przedawnienia, takie jak złożenie pozwu lub wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Należy pamiętać, że nie każda czynność przerywa biegu przedawnienia w sposób skuteczny.
Czy zasady przedawnienia dotyczą też spłaconych kredytów?
Tak, te same reguły dotyczące przedawnienia roszczeń majątkowych mają zastosowanie również w przypadku kredytów frankowych, które zostały już w całości spłacone. Kredytobiorca, który spłacił zobowiązanie, nadal może dochodzić zwrotu nienależnie pobranych przez bank świadczeń.
Obowiązują go te same terminy (10 lub 6 lat, liczone od końca roku), a bieg przedawnienia również rozpoczyna się od momentu uzyskania przez niego świadomości o abuzywnym charakterze umowy i przysługujących mu prawach. Przedawnienie kredytu frankowego dotyczy więc także sytuacji po całkowitej spłacie.
Przedawnienia kredytu frankowego – podsumowanie i rekomendacje
Choć orzecznictwo sądów krajowych w Polsce jest obecnie wyraźnie prokonsumenckie w sprawach frankowych, kwestia przedawnienia roszczeń o zwrot pieniędzy jest realnym ryzykiem, którego nie można ignorować.
Upływ terminu przedawnienia może pozbawić możliwości odzyskania środków. Zawiłości związane z ustaleniem momentu rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia oraz potencjalne kontrroszczenia banków (w tym przedawnienie roszczeń banków o zwrotu kapitału kredytu) sprawiają, że samodzielne prowadzenie sporu może być trudne i ryzykowne.
Niewłaściwe określenie dat lub przeoczenie terminów może prowadzić do utraty możliwości dochodzenia roszczeń. Dlatego, rozważając podjęcie kroków prawnych pozwem przeciwko bankowi, zdecydowanie zaleca się skorzystanie z pomocy wyspecjalizowanej kancelarii prawnej.
Profesjonalny pełnomocnik pomoże nie tylko ocenić szanse i ryzyka, w tym kwestię przedawnienia roszczeń, ale także prawidłowo sformułować roszczenia i skutecznie reprezentować interesy kredytobiorcy przed sądem. Pamiętajmy, że roszczenia ulegają przedawnieniu i nie można tego faktu bagatelizować.
Profesjonalna obsługa prawna
Kancelaria Adwokacka Adwokat Przemysław Podlasiewicz oferuje wyspecjalizowaną i kompleksową obsługę prawną dla osób posiadających kredyty frankowe.
Nasze usługi obejmują wszystkie etapy postępowania: począwszy od wnikliwej analizy umowy kredytowej (lub umowy kredytu), poprzez wsparcie w formułowaniu roszczeń i gromadzeniu dokumentacji, aż po skuteczną reprezentację Klienta przed sądem.
Pomagamy ustalić, czy termin przedawnienia roszczeń nie upłynął i czy jego roszczenia są nadal wymagalne.
Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy w sprawie frankowej, zapraszamy do kontaktu.
Dane kontaktowe:
Kancelaria Adwokacka Adwokat Przemysław Podlasiewicz
E-mail: sekretariat@kancelaria-prawna.info.pl
Telefon: (14) 627 10 20 lub (22) 622 52 13
Podsumowanie
Ten wpis dostarcza ogólnych informacji na temat przedawnienia w sprawie kredytów frankowych. Nie jest to porada prawna ani rozwiązanie dla konkretnego problemu.
Pamiętaj, że nawet pozornie podobne sytuacje mogą różnić się istotnymi szczegółami, które wpływają na właściwe postępowanie prawne. Dlatego, aby uzyskać poradę dopasowaną do Twojej indywidualnej sytuacji, zawsze skonsultuj się z adwokatem.
